Ali Göksel

Trabzon’um sokakların öyle dar
Boztepe’ne düşmüş ak rahmet ilahi kar
Sende mavi Karadeniz’le yeşil bir de beniz var
Şehr-i Trabzon’um öyle tatlı sanki yâr

Yârim bilmesem düşer miydim yollarına, girer miydim yılan gibi kıvrılan daracık sokaklarına. Ananın çocuğuna, maşukun cananına, bülbülün güle sevgisinden çok farklı değil ki benim şehrime sevgim. Gül şehrim de bilir zaten onca dikenine rağmen kendisine aşık benim gibi nice bülbülün olduğunu.

Bir konak dikiliveriyor karşıma. Daracık sokaklar da pekala azametli konaklara çıkabiliyormuş. Azametli görünüyor ama bir üzüntüsü var galiba. Soruyorum:

– Derdin nedir koca konak?

Evet, konaklar da konuşur ama yalnızca kendisini duymak isteyen gönül kulağı açıklarla. Tekrar soruyorum:

– Sen değil misin asırların yıkamadığı? Şimdi niçin böyle üzüntülü görünürsün?

Utanıyor durumundan:

– Demek yıkılmamış görünüyorum. Sağol delikanlı ama…

Kendisini nelerin yıktığını utana sıkıla anlatıyor. Yıllara nasıl meydan okuyup, yalnızca son bir kaç yılda güzelliğinden ne çok şey kaybettiğini anlatıyor. O ki Trabzon’un tarihine tanıklık etmiş, dört duvarının arasında ne beyleri, efendileri konuk etmiş. Ah şu hemşeriler, nasıl da her tarafını televizyon antenleriyle kuşatmışlar. Boynunu çepeçevre saran elektrik telleri, anten kabloları boğar gibiler konağı. Hele şu tabelalar… belalar… Kim ister ki alnında “Buz gibi Coca Cola” yazısıyla dolaşmayı. Tabelalar ne kadar da çirkin duruyorlardı öyle yılların çirkinleştiremediği konağın çehresinde.

Konak, yıllar önceki sade güzelliğini arıyor. Trabzon’un sembolü konaklar ağlıyor. Eskiden olduğu gibi kartpostallarda boy gösterebilmek için antenlerden, kablolardan ve tabelalardan kurtulmak istiyor. Boynum bükük, ellerim cebimde, ayaklarımı sürüye sürüye çaresizce ayrılıyorum konağın yanından.

Zihnim hala konakla meşgulken ayaklarım beni sahile götürüp bırakmış. temiz bir banka iliştim usulca. Yüzüm Karadeniz’e dönük, gözlerim ufka kilitlenmiş. Karadeniz’in fısıltıları karayelle gelip kulaklarımı yalıyor. Fısıltılarıyla içini açıyor bana Karadeniz. Özlemle hatırlıyormuş yıllar önce güneşte pırıl pırıl parlayan kumsalları. Şehrin tam göbeğinde denize giren çocukların cıvıltıları hala kulaklarında Şimdi çöp yığınlarından ve doldurulan kıyıdan öyle müteessir ki… İnsanlar burunlarını tıkayarak yanından geçerken çok utanıyor. Ama kim utanmalı? O da Trabzonlular gibi çöp tesisini dört gözle bekliyor. “Hamsiyi o kadar seven siz değil misiniz?” diyor.

Biçare denizim benim. Doldurulan kıyılar yüzünden ayrı düştüğü kumların ardından artık kendisini kayadan kayaya vuruyor Karadeniz. Memleketim türkü tutturmuş: Çırpınırdı Karadeniz…

Sahilden ayrılırken fark ediyorum ki bütün şehir çığlık çığlığa. Bu çığlıklar dağdan, taştan, denizden, dereden yükselen çığlıklar. Ne çok dertli varmış güzel şehrimde.

Biraz sonra kahverengi bir dere, Değirmendere yoldaş oluyor yoluma. Bir kabahatimiz daha yüzümüze vurulur endişesiyle dereye niçin böyle kahverengi olduğunu soramıyorum. Yoluma devam ediyorum. Bir dozer çıkıyor önüme, bir de kamyon. Sonra bir kaç iş makinesi, bir kaç kamyon daha. Üzülerek görüyorum ki dereden kum, çakıl çekiyorlar dereye sormadan. Derenin hemen kıyısındaki yamaçlara bakıyorum. Sadece cılız bir kaç çalı var. Kopup dereye giden toprağın bıraktığı büyük boşluklar da hemen dikkatimi çekiyor. Ak sakallı sevimli ihtiyar Hayrettin Karaca geliyor aklıma. Toprak Baba ne demişti: “Türkiye 50 yıl sonra çöl olacak.”. Bu ihtiyarın söylediklerinde ne kadar haklı olduğunun en elle tutulur delili şimdi karşımda duruyor. Keşke daha duyarlı olabilseydik de ne Toprak babamızı üzseydik ne de kendimizi.

Fatih, Yavuz ve hatta Manuel ile Aleksi, Kanuni’nin şehrine neler vermişler. Biz ise lügatimizden “vermek” sözcüğünü çıkartıp, “almak” sözcüğünü koyuvermişiz. Atayı düşünmemek, düşünüp yerinmemek elde değil.

Yorulmuşum. Bir simit alıp bir parkta oturuyorum. Minik bir köpek geliyor ayaklarımın dibine. Simidimden ufak bir parça kopartıp ona veriyorum, iştahla yiyor. Hemen bir köpek daha beliriyor yanımda. “Ziyafetin kokusunu almışlar galiba!” derken gülümsüyorum bu sevimli hayvancığa. Ona da bir parça simit veriyorum. hava gayet soğumaya başladı. Gitmek için kalkarken iki köpek daha geliyor. Köpeklerden biri arka ayaklarını yerde sürümekte. Belli ki bir otomobil çarpmış. İki simit daha alıp onlara pay ediyorum. Soğuktan kaçmak için evimin yolunu tutarken soğuktan kaçamayan zavallı sokak köpeklerini ve kedilerini düşünüyorum. Bu şehirde ne kadar çok kedi, köpek olduğu geliveriyor aklıma ve kendi kendime soruyorum: “Hep taktir ve taklit ettiğimiz Avrupalının yaptığı gibi biz de sokak hayvanları için bir barınma evi yapamaz mıyız?”

İnsan yari için hep en iyisini istemez mi? Bu Trabzonlu da Trabzon’u için istiyor işte. Şehrinde ağaçlar kesilmesin istiyor; dağı taşı milli park gibi olsun istiyor; Trabzonspor hep şampiyon olsun istiyor; Doğaya saygılı fabrikalar kurulsun istiyor; en azından Karadeniz’in ekonomik başkenti olalım istiyor; tarihimize sahip çıkılsın, Sumela’daki freskler taşlanmasın istiyor. Bu Trabzonlu denizler doldurulmadan karayolu istiyor; demiryolunu hayal bile edemiyor. Bu Trabzonlu istiyor, vermeyenin iki yüzü kara.

Bir gün ayrı düşersem daracık sokaklarınla
Hamsi kokularını karayelinle yolla
Temelim üşümesin kucakla onu kolla
Al yanaklı uşakta Fatih’e selam yolla

Senin için çok şey isterim ya; yine de paçama bulaşan çamurunu, tökezleyip düştüğüm taşlarını seveyim senin Şehr-i Trabzon.

– Neriman. Davulun tokmağını bulamıyorum. Nereye sakladın yine?

– Geçen yıl Ramazan bitince söylemiştim sana tokmak yine lazım olacak, iyi sakla diye. Nereye koyuysan bul şimdi. Senin bu düşüncesizliğinden, paspallığından gına geldi artık. Annem söylemişti zaten, o adam sana göre değil, gençliğine yazık diye. Beni ne doktorlar, avukatlar…

Neriman Hanım’ın sözleri bitmeden sert bir kapı kapanma sesi duyulur. Ramazan Bey tokmağı bulmuş, karanlık sokaklara dalmıştır bile. Bu sahur davulculuğu işini geçen yıl iş arkadaşı Şaban önermişti ona. Ramazan Bey bu işten hatırı sayılır bir para kazanmasa da birkaç eksiğini gediğini kapatabilecek kadar bahşiş kopartabiliyordu. Günü nasıl da zorlu geçmişti Ramazan Bey’in. Kafası bir sürü sorunla meşgul, davulun ipi memuriyetin alametlerinden olan kamburunu bir o kadar daha büküyor.

Güm güm de güm güm

“Ah Neriman, peki sen bana hiç gün yüzü gösterdin mi? Bir sabahçık olsun ben işe giderken arkamdan güle güle kocacığım dedin mi? Ne gezeeer. Her gün kavga, her gün niza.”

Davula daha hızlı vurmaya başlar:

Güm güm de güm güm

Güm güm de güm güm

“Güya tokmağı ben kaybetmişim. Ulan tokmağı ben kaybettiysem, tokmak senin çamaşırlarının arasından nasıl çıkıyor be. Şu mübarek Ramazan’da kötü kötü söyletecek beni.”

Davula tüm gücüyle vurur:

Güm güm de güm güm

Güm güm de güm güm

Bu sırada pencerelerden birkaç baş fırlar.

– Uyandık be kardeşim. Yeter, yavaş çal şu davulu.

– Nerede o davulcu? Hanııım, mermileri nereye koymuştun?

Ramazan Bey hiç kimseyi duymaz.

“Tabii, biz eşek olduktan sonra semer vuran çok oluyor. Evde aynı terane, işte aynı. Ah o şef olacak Temel Bey. Daha doğrusu Dangalak Temel Bey. Bana sorsanız soğan başı bile olamaz ya, bizim başımıza gelmiş. Şimdi burada olacak ki şu tokmağı kafasına kafasına…”

Güm güm de güm güm

Güm güm de güm güm

“Sen tut on beş yıl mürekkep yala, yirmi iki yıl bir kırık masada dirsek çürüt, üç kuruş maaşına rağmen rüşvetlere tenezzül etme, kimse de senin kadrini bilmesin. Ramazan Bey yapsın, Temel Bey terfi etsin. Yükü taşıyan eşek, soluyan it.”

Güm güm de güm güm

Güm güm de güm güm

– Sustur şu davulu. Artık herkes yemeğini yedi. Neredeyse ezan okunacak.

– Hanııım. Hâlâ mermileri bulamadın mı?

– Ulan ben senin gibi davulcunun…

Güm güm de güm güm

“Böyle karıya… böyle kaynanaya…böyle şefe…böyle dünyaya…”

-Kocacığııım, mermileri buldum al.

“Böyle kadere… böyle davula…”

İki el silah sesi duyulur, küçük bir de feryat…

Hava kararalı sekiz saat kadar oldu. Buz gibi bir hava. Üşümemek için paltomun yakasını kaldırdım ama bu hareketim rüzgarın kulaklarımın yanından ıslık çalarak geçmesini önleyemedi. Sokak lambaları yine yanmıyor. Onun yerine gökyüzünde asılı bir portakal gibi duran ay yoluma ışık tutmaya çalışıyor. Tabii bacalardan, en çok da kalorifer bacalarından çıkan dumanlar onun ışığını kesmediği sürece. Soğuk hava olası yağmuru habercisi gibi. Soğuktan birbirine çarpan dişlerim beni burnumu paltomun içerisine gömmem için uyarıyor. Bu soğukta değil küçük bir burnun, bir kutup ayısının dahi dışarıda kalmasına dayanamam. Birden olağandışı sesler duydum. Başımı sesin geldiği yöne doğru çevirdim. Ak sakallı bir ihtiyar çöpü karıştırıyor. Merakımdan, ayaklarım beni ona doğru götürdü.

– Selamünaleyküm Bey Amca.

dedim. Döndü, kerhen yüzüme biraz baktıktan sonra,

– Aleykümselam.

dedi. Bu arada diğer çöpe yöneldi. Tam çöpün içine eğilmişti ki kapkara bir kedi can havliyle kendini dışarı attı. Ak sakallı ihtiyar önce biraz korktu, sonra tebessüm etti.

– Zavallıcık… O da benim gibi kısmetini çöplükte arıyor.

dedi.

– Adın ne bey amca?

– Claus, Santa Claus. Noel Baba da derler.

– Tabii, eminim öyledir. Benim adım da Napolyon.

Besbelli açlık başına vurmuş bir mecnun dedim kendi kendime. Noel Baba benim bildiğim kadarıyla tombul, göbekli bir adamcağızdı. Bununsa 657’ye tâbi bir vatandaştan farkı yok.

– Görüşmeyeli bayağı zayıflamışsın Claus.

dedim. Güya dalga geçiyorum.

– Evet 42 kilo verdim. Buna en çok sevinen de kızağımı çeken geyiğim Vincent oldu. Yükü bayağı azaldı. Herkes benim hediye dağıtma işini bedava yaptığımı sanıyor. Son yıllarda beş kuruş bahşiş alamaz oldum. Geçen gün memleketim Demre’deydim. Orada hemşehrilerim bile bir lokma bir şey vermediler yemem için.

– Zamanın gereğini yapmışlar Claus. Kimse kimseye yardım etmiyor artık.

– Doğru galiba. Bunu anlamam biraz güç oldu. En son 130 sene evvel gelmiştim buralara. O zamanlarda da insanlar pek iyi günler geçirmiyordu. Buna rağmen herkes yardım elini uzatabilmişti. Bu gelişimde bir hediyelik eşya mağazasında iş buldum ama onlar da Noel Baba’ya para verilmese de olur dediler, hizmetimi beleşe getirmeye çalıştılar. Hem sigorta da yok. Biz de işte böyle yollara düştük.

Bu sırada karanlığın arasında bir şeyin kıpırdadığını fark ettim. İnanılır gibi değil. Bir geyik bu. Gerçek bir ren geyiği. Acaba, ihtiyar gerçekten Noel Baba mıydı? Aman Allah’ım! Bu Claus. SANTA CLAUS!!!

– Niçin bir tane?

– Ne?

– Geyiği diyorum. Daha fazla olması gerekmiyor muydu?

– Öyleydi. Aç kalmamak için yedim.

– Nasıl yaparsın? Asırlardır sana hizmet etmişlerdi oysa. Sen… sen… evet sen bir canisin.

– Yaa öyle mi? Siz değil misiniz peki? Yıllardır yaptığınız savaşlar hepinizin yüz karası. Benim hayatta kalmak için yaptığım şeyi siz alışkanlık olarak yapıyorsunuz. Siz maçlardan sonra bile galibiyetlerinizi birbirinizi vurarak kutluyorsunuz. Yalan mı? Cevap veremiyorsun, susuyorsun. Çünkü biliyorsun ki cürümünüz büyük.

Söylediklerinde gerçekten haklıydı. Anlaşılan oydu ki kaybetmediği tek şey Sevecenliği babacanlığıydı. Tüm yaşadıklarına rağmen gözleri sevgi dolu bakıyordu.

– Claus.

– Efendim.

– Size kanım çok ısındı. Size baba diyebilir miyim?

– Elbette evladım. Zaten genellikle öyle derler.

– Baba, Noel Baba. Bütün yıl Noel için hazırlık mı yapıyorsun?

– Maalesef öyle. Aslında Noel tam bir saçmalık. Uymayayım diyorum şu delilere, dayanamıyorum. Huyum kurusun, insanları mutlu etmek en sevdiğim şey. Bir de geyiğimle geyik muhabbeti yapmaya bayılırım. Fırında hindi dolmasına da bayılırım ama gördüğün gibi kuru ekmeğe talim ediyoruz.

Yağmur başlamasa Noel Baba’yla sabaha kadar sohbet edebilirdim. Ayrılırken elimi cebime daldırdım. Bir milyonluk ve birkaç bozuk para çıktı cebimden. Sonra aklıma piyango biletim geldi. Bileti geyiğin semerine sıkıştırırken Noel Baba itiraz etti ama ısrarlarıma dayanamadı, aldı. İkimizin de gözleri dolu dolu olmuştu. Uzaklaşırken arkamdan bağırdı:

– Mutlu yıllar delikanlı, mutlu yıllar…

Bu hikayenin sonunu nasıl bağlayacağımı merak ettiniz mi? Meğer her şey rüyaymış desem dudak bükeceksiniz klasik numara diye. Hayır, rüya değil. İnanın her şey gerçek. Bana inanmıyor musunuz? İnanın inanın.